Projectomschrijving

In de haven van Oudenbosch wordt hard gewerkt aan een innovatieve oplossing om damwanden te vergroenen en tegelijkertijd bij te dragen aan de biodiversiteit en de waterkwaliteit. Het project, dat begon met de ontwikkeling van drijvende plantenbakken, heeft inmiddels een eigen naam gekregen: FLOT.

Dit vergroeningsproject bevat drie verschillende systemen voor drijvende plantenbakken, elk met een uniek mechanisme: een systeem met staalkabels, een uitschuifsysteem en een magnetisch systeem. Uiteindelijk wordt gekeken welk van de drie ontwerpen het beste uit de bus komt qua prestaties. Dit systeem zal uiteindelijk verder ontwikkeld worden en gebruikt worden voor de damwandvergroening.

Van Ontwerp tot Pilot

Het FLOT-project is een mooi voorbeeld van een Triple-helix samenwerking, waarbij overheden, onderwijsinstellingen en private bedrijven de handen ineenslaan. De gemeente Halderberge, studenten werktuigbouwkunde van het Curio College, Dutch Water Tech en MH Poly Consultants & Engineers hebben hun expertise gebundeld om deze innovatieve oplossing te realiseren.

Het project ging in maart 2024 van start. Na de ontwerpfase werden de drie systemen gebouwd en in de zomer van 2024 geplaatst in de haven van Oudenbosch. Tijdens een persmoment in oktober werd het project officieel gepresenteerd aan het grote publiek. Inmiddels groeien de planten gestaag, en de eerste resultaten van de pilot zijn veelbelovend. Toch loopt het onderzoek nog door om de effectiviteit van de verschillende systemen verder te evalueren. In het voorjaar van 2025 zal er circa 195 meter damwand worden vergroend met het systeem dat het beste uit de bus komt.

Over MH Poly en dit project

De vraag vanuit de opdrachtgever was om een oplossing te bedenken om de damwanden in de haven van Oudenbosch te vergoenen. Na het definiëren van een scope en een aantal uitgangspunten zijn er drie ontwerpen uitgewerkt:

• Ontwerp 1: Staalkabel geleidingssysteem: Dit ontwerp maakt gebruik van staalkabels om de plantenbakken te begeleiden, met een grasbeton tegel onder water die zorgt voor stabiliteit, zelfs bij wisselende waterniveaus. MH Poly heeft hierbij technische ondersteuning geboden bij de analyse van de stabiliteit en een inschatting van de ecologische impact van dit systeem. De verwachting is dat dit systeem het beste uit de bus zal komen en dat dit systeem gebruikt gaat worden voor de toekomstige damwandvergroening.
• Ontwerp 2: Frame uitschuifsysteem: Dit mechanische systeem maakt het mogelijk de plantenbakken langs een op maat gemaakt frame te bewegen. MH Poly heeft geadviseerd over de technische maakbaarheid en duurzaamheid van dit systeem.
• Ontwerp 3: Magnetisch railsysteem: In dit innovatieve systeem worden sterke magneten gebruikt om een metalen rails aan de damwand te bevestigen, waardoor de bakken eenvoudig langs de rails kunnen bewegen. MH Poly heeft de haalbaarheid en installatie-eisen van dit systeem geëvalueerd en geanalyseerd.

Projectwerkzaamheden

• Presentatie gegeven aan de studenten
• Drie ontwerpen van de studenten geselecteerd
• Studenten zijn langsgekomen bij MH-poly voor een rondleiding
• Ontwerpen met de studenten verbeterd en onderbouwd met berekeningen
• Werktekeningen gemaakt
• Presentatie gegeven tijdens de opening
• Rapport geschreven van het pilot project waarin het ontwerpproces omschreven staat.

Over FLOT en de biodiversiteit en waterkwaliteit

 De FLOT-systemen hebben een aantal functies:

• Het vergroenen van het aanzicht van de damwanden
• Het verbeteren van de biodiversiteit zowel onder als boven water
• Het verbeteren van de waterkwaliteit

Vergroenen

Er wordt gebruik gemaakt van een divers pallet aan inheemse waterplanten. Het omvat opgaande, bloeiende soorten, maar ook laagblijvende soorten die over het water uitgroeien. Dit ontneemt het zicht op de stalen damwanden en geeft een mooie, natuurlijke uitstraling.

Biodiversiteit

De inheemse planten trekken insecten aan, zijn een verblijfplaats voor amfibieën en zijn waardplanten voor diverse insectensoorten. Doordat de wortels van de planten onder water groeien wordt een groot wortelpakket gevormd. Door dit “onderwaterwoud”  worden schuil- en paaiplaatsen voor diverse vissoorten gecreëerd.

Het grasbetonblok onder water geeft niet alleen een schuilplaats voor vissen maar zorgt ook voor een substraat waar zoetwatermosselen zich aan kunnen hechten.

Verbeteren waterkwaliteit

Doordat de planten in hun groei nutriënten opnemen concurreren ze in beperkte mate met algen en blauwalgen. Zoetwatermosselen voeden zich met algen, waardoor het water helderder wordt. Dit geldt tevens voor watervlooien, welke een schuilplaats vinden rondom de FLOT modulen.

Een laatste voordeel is dat er minder zonlicht op de damwand komt. Hierdoor zal deze naar verwachting minder opwarmen en minder warmte afgeven aan het water. We verwachten dat dit een beperkt, maar positief effect zal geven op het beperken van blauwalgbloei.